متادون چیست؟
متادون بخشی از دسته‌ای از داروها به نام افیون‌ها است. پزشکان آلمانی آن را در جنگ جهانی دوم کشف کردند. هنگامی که این دارو به ایالات متحده رسید، پزشکان از آن برای درمان افرادی که درد شدید دارند استفاده کردند. امروزه افراد ممکن است آن را به عنوان بخشی از برنامه درمان اعتیاد به هروئین یا مسکن‌های مخدر دریافت کنند. اگرچه مصرف آن نسبت به سایر مواد مخدر و افیونی کم خطر‌تر است اما پزشکان هنگام تجویز آن باید مراقب باشند چرا که مصرف آن موجب اختلال سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن می‌شود.
متادون چگونه عمل می‌کند؟
متادون نحوه پاسخ مغز و سیستم عصبی شما به درد را تغییر می‌دهد و همین امر سبب می‌شود تا احساس درد کاهش یابد و فرد احساس آرامش داشته باشد. اثرات آن از سایر مسکن‌های قوی مانند مورفین کندتر است. اگر در اثر آسیب دیدگی، جراحی یا بیماری طولانی مدت درد زیادی داشته باشید، ممکن است پزشک متادون را برای شما تجویز کند. متادون همچنین مانع از مصرف زیاد مواد مخدر مانند کدئین، هروئین، هیدروکدون، مورفین و اکسی کدون می‌شود. متادون می‌تواند احساسی مشابه ایجاد کند و شما را از داشتن علائم ترک و ولع مصرف باز دارد. ممکن است از مصرف متادون برای درمان جایگزین استفاده شود. البته مصرف متادون تنها بخشی از برنامه درمانی اعتیاد است و درمانی کامل برای اعتیاد نیست.
نحوه مصرف قرص متادون
اگر برای کاهش و از بین بردن درد به متادون احتیاج داشته باشید، پزشک آن را برای شما تجویز می‌کند. برای درمان اعتیاد متادون با دریافت یک برنامه درمانی خاص اعتیاد برای شما تجویز می‌شود. متادون به صورت قرص، پودر و مایع در داروخانه‌ها فروخته می‌شود و برای تهیه آن باید نسخه پزشک را داشته باشید. دستورالعمل‌های دوز مصرفی را درست مانند چیزی که برای شما نوشته شده است دنبال کنید.
کارشناسان می‌گویند افرادی که از قرص متادون برای ترک اعتیاد استفاده می‌کنند باید آن را حداقل به مدت یکسال مصرف کنند. وقتی زمان توقف این قرص فرا برسد پزشک به شما کمک می‌کند تا آن را به آرامی کم کنید تا دچار اعتیاد و تجربه علائم ترک نشوید. برخی افراد متادون را به صورت غیرقانونی و بدون نسخه پزشک مصرف می‌کنند. بیشتر آن‌ها آن را تزریق می‌کنند و همین امر می‌تواند آن‌ها را در معرض بیماری‌هایی مانند HIV و هپاتیت C قرار دهد.
عوارض متادون
متادون می‌تواند عوارض خفیف یا جدی را ایجاد کند. لیست زیر شامل برخی از عوارض جانبی مصرف متادون است که ممکن است هنگام مصرف آن رخ دهد.
عوارض جانبی شایع‌تر:
شایع‌ترین عوارض جانبی متادون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- یبوست
- حالت تهوع
- خواب آلودگی
- استفراغ
- خستگی
- سردرد
- سرگیجه
- دل درد
اگر این عوارض خفیف باشد، ممکن است طی چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر شدت آن‌ها بیشتر است یا از بین نمی‌روند، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
عوارض جانبی جدی و خطرناک:
اگر هر یک از عوامل زیر را پس از مصرف تجربه کردید هر چه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم شما تهدید کننده زندگی است یا فکر می‌کنید به کمک نیاز دارید فورا با ۱۱۵ تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آن‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نارسایی تنفسی (توانایی نفس کشیدن). علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سبکی سر
- احساس ضعف
- تنفس کند
- تنفس بسیار کم عمق (حرکت قفسه سینه با تنفس)
- سرگیجه و احساس گیجی
افت فشار خون ارتواستاتیک (فشار خون پایین هنگام برخاستن از خواب بعد از نشستن یا دراز کشیدن). علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون پایین
- سرگیجه یا سبکی سر
- غش کردن
وابستگی جسمی و ترک آن در هنگام قطع دارو. علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بی‌قراری
- تحریک پذیری یا اضطراب
- مشکل خواب
- افزایش فشار خون
- سرعت تنفس سریع
- افزایش ضربان قلب
- گشادی مردمک چشم
- آبریزش بینی
- خمیازه
- حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها
- اسهال و گرفتگی معده
- تعریق
- لرز
- درد عضلانی و کمردرد
سوء استفاده یا اعتیاد به آن شامل علائم زیر است:
- مصرف بیش از مقدار داروی تجویز شده
- مصرف منظم دارو حتی اگر نیازی به آن ندارید
- ادامه استفاده از دارو با وجود نتایج منفی
- دروغ گفتن در مورد میزان مصرف
- تشنج
اعتیاد به متادون
احتمال وابستگی به متادون بسیار زیاد است چرا که مغز شما می‌تواند به تسکین دردی که متادون با خود به همراه دارد وابسته شود. با این وجود که اثرات متادون با سایر مواد افیونی متفاوت است، بدن شما هنوز هم می‌تواند به آن عادت کند. این بدان معناست که بدن شما برای گرفتن همان اثر در هربار مصرف به دوز بیشتری نیاز خواهد داشت. افراد به روش‌های مختلفی به متادون واکنش نشان می‌دهند. تغییر خودسرانه دوز تجویز شده توسط پزشک می‌تواند عوارض جدی در پی داشته باشد. و یا حتی باعث اوردوز شود. از علائم اوردوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنفس آرام
- ضربان قلب آهسته
- خواب آلودگی شدید
- عضلات ضعیف
- سرد شدن پوست
- کوچک شدن مردمک چشم
- غش کردن
هشدارهایی درباره متادون به افرادی که مشکلات مرتبط با سلامت جسمی دارند.
افرادی که مشکلات کلیوی دارند:
اگر به مشکلات کلیوی مبتلا هستید یا سابقه بیماری کلیوی دارید، ممکن است نتوانید این دارو را به خوبی از بدن پاک کنید. این امر ممکن است سطح متادون را در بدن شما افزایش دهد و عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند. در صورت استفاده از این دارو، باید تحت نظر پزشک قرار بگیرید.
برای افرادی که مشکلات تنفسی دارند:
این دارو می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود. همچنین می‌تواند مشکلات تنفسی که قبلاً داشته‌اید را بدتر کند. این امر می‌تواند کشنده باشد. اگر مشکلات تنفسی و آسم شدید دارید، باید با پزشک خود در مورد اینکه این دارو برای شما بی‌خطر است یا خیر صحبت کنید.
افرادی که انسداد دستگاه گوارش (GI) دارند:
این دارو می‌تواند باعث یبوست شود و خطر انسداد دستگاه گوارش را افزایش دهد. اگر سابقه انسداد دستگاه گوارش دارید، باید با پزشک خود در مورد اینکه این دارو برای شما بی‌خطر است یا خیر صحبت کنید. اگر به ایلئوس فلج کننده مبتلا هستید (ایلئوس فلجی زمانی رخ می‌دهد که روده بدون هرگونه توده مسدود کننده‌ای دچار انسداد شود.)، نباید این دارو را مصرف کنید.
افرادی که تشنج می‌کنند:
این دارو ممکن است باعث تشنج بیشتر در افراد مبتلا به صرع شود. اگر هنگام مصرف این دارو تشنج کردید، هر چه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید.